„NAŠ TOŠA RUS“ – NOVA KNjIGA DRAGOLjUBA JANOJLIĆA
„Naš Toša Rus“ – naslov je nove knjige Dragoljuba Janojlića. Nastala je na inicijativu Odbora za očuvanje lika i dela Fjodora Toše Farafonova, ruskog carskog oficira koji je, posle dolaska u Beograd 1920. godine, najveći deo života proveo u Glibovcu, gde je u početku molovao kuće bogatih seljaka, a potom ikonopisao crkve u Šumadijskoj i Braničevskoj eparhiji. U novom staništu bavio se i slikarstvom, a Narodni muzej u Palanci, Osnovna škola „Stanoje Glavaš“ u Glibovcu i porodica Cvetković čuvaju nekoliko njegovih dela.
Farafonov, koji je umro 1956. godine, za večno počivalište odabrao je Azanju, gde su mu živeli poćerka Zina, rodom iz Ukrajine i zet Dragoljub Ćosić. Na mesnom groblju oni su njemu podigli spomenik na kome je urezan ovaj tekst: „Ovde počiva Toša Farafonov Rus umetničkih slika…“ O spomeniku i grobu vrednog Rusa brine njegova unuka, jedno od dvoje dece Zine i Dragoljuba Ćosića, nekadašnjeg azanjskog sajdžije.
Janojlić je na preko 140 strana opisao život i rad Fjodora Toše Farafonova, a na osnovu sećanja nekolicine njegovih savremenika, uglavnom Glibovčana. U 17 poglavlja stao je njegov život, a tekst prate i retko sačuvane fotografije snimljene prilikom oslikavanja crkve u Velikoj Krsni. Na poleđini svake Farafonov je napisao koliko koja predstava zaprema kvadrata i na kojoj visini je naslikana u tom hramu. Među malim brojem fotografija nalazi se i ona na naslovnoj strani knjige na kojoj je ikonopisac snimljen prilikom rada u velikokršljanskoj crkvi 1955. godine. Zahvaljujući Ivanu Cvetkoviću, nastavniku muzičke kulture, knjigu ilustruje i portret Stanoja Stamatovića Glavaša, uz portret rano preminulog Glibovčanina Milana Cvetkovića i ikone Svetog Nikole koje su naslikane u slavskih sobama nekih imućnijih domaćina.
Na početku knjige je i faksimil pisma koje je članu pomenutog Odbora Rodoljubu Stanimiroviću, saznavši da se radi na knjizi o Fjodoru Todoru Farafonovu, uputio ambasador Ruske Federacije u Republici Srbiji Aleksandar Bocvan Harčenko u kome, pored ostalog, piše:
„Zahvaljujemo na pažnji prema ruskom istorijskom nasleđu u Republici Srbiji. Smatramo da će realizacija navedenih projekata doprineti ojačavanju rusko-srpskih odnosa i učvršćivanju bratskih veza između naša dva naroda…“
Knjigu je kao recezent potpisala dr Ana Milošević. Ona piše:
„Kako pristupiti pisanju o ličnosti o kojoj postoji veoma malo podataka i isto tako malo sačuvanih materijalnih svedočanstava o njenom radu? Rekli bismo da je Dragoljub Janojlić ovom poduhvatu prišao na jedini mogući način. On je oko kostura sačinjenog od šturih faktografskih podataka prvo ispleo sačuvana sećanja Tošinih komšija, poznanika, prijatelja i rodbine, a zatim, još veštije, izatkao tkivo romana, sačinjeno od stvarnih likova i mesta, u različitim istorijskim kontekstima i vremenskim periodima. Tako se na glavnom junaku „našem Toši Rusu“, prelamaju istorijski događaji Oktobarske revolucije i Drugog svetskog rata, ali istovremeno reflektuju i najfinije ljudske osobine i emocije, tj. ruka prijateljstva od srca pružena i rado prihvaćena…“
Izdavač ove knjige je Savez književnika u otadžbini i rasejanju. U ulozi urednika našao se Slobodan Todorović Toki, grafičkog oblikovanja i pripreme za štampu prihvatio se Miloš Janojlić, a sarađivali su još Ivan Cvetković, Gradimir Brčarević i Dejan Milutinović.
Dejan Crnomarković