Tvrđava Ram (6)
Tvrđava Ram predstavlja spomenik kulture od velikog značaja, nastao u 12. veku. Nalazi se u severoistočnom delu Srbije, u Braničevskom okrugu, u selu Ram i Opštini Veliko Gradište, od kojeg je udaljena svega 15 kilometara. Prelepom izgledu tvrđave doprinosi i to što je izgrađena na velikoj steni koja se sa jedne strane, severoistočne, spušta ka reci Dunav.
Preko puta, odnosno na suprotnoj strani reke, se nekada nalazila tvrđava Haram, međutim, od nje danas ništa nije ostalo. Istraživači su Ramsku tvrđavu poistovećivali sa Lederatom – rimskim kastelom, a savremeni istraživači ne razlikuju tvrđavu Ram i nekadašnju tvrđavu sa suprotne strane – Haram. Nailazi se na određene podatke o antičkoj Lederati, koji se jednom vezuju za utvrđenje na levoj, drugi put na desnoj obali, kao i na veliki broj podataka koji se vezuju za Ramsku tvrđavu. Od dvanaestog veka se podaci o Lederatu ne pominju više.
Tokom petnaestog veka, Đurađ Branković se zalagao da se sklopi primirje između Turske i Ugarske. Tada je došlo do promene toponima Ram u Haram.
Ramsku tvrđavu su izgradili Turci. Tačno vreme nastanka tvrđave nije poznato, ali je zasigurno da spada u najstarija utvrđenja na ovim prostorima. Prvi put se tvrđava Ram pominje u 12. veku, tačnije 1128. godine, kada su se sukobili Vizantija i Ugarska.
Sultan Bajazit Drugi je dodatno ojačao tvrđavu kako bi odbranio desnu obalu Dunava. Takođe, sultan je tvrđavu učinio jednom od prvih artiljerijskih građevina kada je naredio izgradnju tvrđave sa topovskim otvorima. To se dogodilo 1483. godine. Zbog ovih nadogradnji, koje je uradio sultan, na već postojeće utvrđenje, neki smatraju da je 1483. godina, godina nastanka tvrđavu.
Ramska tvrđava je izgrađena od lomljenog kamena u krečnom malteru, a za svodove je korišćena opeka. Sačinjena je od pet kula, koje su raspoređene na četiri dela, odnosno prizemlje i tri sprata. Svaka kula je imala prizemlje i spratove sa otvorima za po jedan top. Do kula se dolazilo zidanim stepeništem.
Dužina tvrđave je 34 metara, širina 26 metara, a u nju se ulazilo kroz Donžon kulu, to jest najjaču kulu utvrđenja. Ova kula ne samo što je najjača, već se i razlikuje od ostalih po broju spratova i platformi sa zupcima.
Oko tvrđave postoje ostaci amama – turskog kupatila i karavan saraja – karavan stanica, gde su se okupljale grupe putnika, trgovaca ili hodočasnika. Ovo dokazuje da se oko kule razvilo naselje, kao i ostaci džamije u centralnom delu tvrđave. Oko tvrđave se nalazi šanac koji se prelazi mostom.
Kao i za većinu drugih srednjovekovnih građevina, tako se i za Ramsku tvrđavu vezuje jedna legenda. Legenda o Ramskoj tvrđavi kaže da je na tvrđavi živeo sultan, koji je na Adi Čibukliji imao svoj harem u koji su dovođene najlepše devojke ovog kraja. On je sa Pašom i istaknutim vojskovođama često išao na čibuk, to jest na pušenje duvana. Hajduk Milenko Stojković, koji je rodom iz obližnjeg sela Kličevca, jedne noći je upao na Čibuk. Oslobodio je devojke, koje su se nakon oslobođenja priključile njegovom hajdučkom odredu. Prema legendi, one su postale najlepša, ali i ubistvena hajdučka trupa na ovom delu Dunava.
Sve do 2012. godine se u tvrđavu nije ozbiljno ulagalo, pa se nije ni koristila u turističke svrhe. 2012. godine Nevladina organizacija „Ramska tvrđava“ je Opštini Veliko Gradište podnela zahtev i elaborat za obnovu tvrđave.
Tvrđava Ram danas predstavlja zanimljivu turističku destinaciju.
Prvenstveno, lokacija ove tvrđave je ono što je čini zanimljivom. Nalazi se na mestu blizu kog se ulivaju četiri planinske reke u Dunav, a to su: Karaš, Nera, Velika Morava i Mlava. One nanose mnogo kamenja i zemlje i na taj način presecaju maticu, pa je Dunav na ovom mestu izuzetno miran i pitom. Još jedna interesantna činjenica je da je Ramska obala Dunava viša od suprotne, pa deluje kao da je Dunav najširi na ovom mestu, iako je to kod Golupca. Međutim, ipak se za Ram kaže da tu teče najširi, srpski Dunav.
Najlepši put do ramske tvrđave je onaj koji vodi iz Banatske Palanke. To je put koji vodi skelom preko Dunava. Prelazeći na drugu obalu skelom uživaćete u prelepom okruženju i pogledu, a za postojanje mostova ćete zaboraviti. Skelom se osim putnika mogu prevoziti i vozila.
Drugi put do ramske tvrđave jeste put iz pravca Požarevca ili Kovina.