Manastir Hilandar (12)
Manastir Hilandar možda je i najpoznatija zadužbina Nemanjića, nalazi se na Svetoj gori (Atos), na istočnom kraku grčkog poluostrva Halkidiki.
Ova autonomna monaška zajednica je četvrta po redu u hijerarhiji svetogorskih manastira i broji oko pedeset monaha koji i danas žive tipiku koji je odredio Sveti Sava.
Ovo je jedan od najpoznatijih manastira – zadužbina u našem narodu, baš zato što su ga zajedno podigli župan Stefan Nemanja i njegov najmlađi sin Rastko Nemanjić – Sveti Sava 1198. godine, sa 30 metara visokim bedemima kako bi ga zaštitili od gusara i njihovih pljačkaških pohoda. Manastirski kompleks je podignut na ruševinama jednog starog manastira, a njegov uticaj ne samo na religiju već i na kulturu Srbije bio je osetan kroz celu istoriju.
Monasi Hilandara imali su značajan udeo u razvijanju srpske književnosti i kulture, a najuspešniji među njima dolazili su u Srbiju na vodeće položaje u crkvi.
Upravo zbog te činjenice da su se tu i obrazovali budući mislioci i umetnici mnogi Hilandar smatraju prvim srpskim univerzitetom. Danas je manastir Hilandar sveto mesto hodočašća za pravoslavne vernike, ali i značajna riznica kulture.
Manastir uvučen u grčke planine i zaštićen visokim bedemima od pljački i pustošenja uspeo je da izbegne sudbinu većine srpskih svetih hramova.
Tako je i do danas sačuvan veliki broj fresaka i pisanih radova pa se sa razlogom smatra riznicom srednjevekovne srpske umetnosti. Hilandar kao i svaki drugi manastir živi od rada.
Kada nisu posvećeni molitivni, monasi se bave proizvodnjom meda, obrađuju zemlju, brinu se o voćnjacima, pletu se brojanice, slikaju ikone i slično.
Hilandar ima značajan posed obradivih površina, koje se obrađuju znanjem monaha koje se prenosi sa koleno na koleno ali i uz pomoć stručnjaka sa Poljoprivrednog fakulteta.
Požar koji je zahvatio manastir u martu 2004. godine odneo je više od polovine korisnih površina.
Mnogo toga što je preživelo vekove promena, bojeva i istorijskih pljački nestalo je u tom nesrećnom događaju. Obnova je počela te godine, a više od 60 odsto manastira obnovljeno je do prošle godine.